Zincir Dişli

Zincir dişli esas olarak zincirin dişlerine temas ederek hareketi ileten bir mekanizmadır. zi̇nci̇r , bir dişli çarkın dişlerine geçerek o çarkı döndürür. Bu dişli çark, dönerken aynı zamanda zinciri de çekerek başka bir dişliyi döndürebilmektedir. zi̇nci̇r dişli tahrik sistemlerinde, standart bir dişli çarkı (sprocket) zincirle döner, bu nedenle dönüş hareketi zincirin halkalarına geçer ve zincir başka bir dişli çarkını döndürür. Zincirler dişlilerle kaymaz; bunun yerine dişler zincirle  rulman yardımıyla doğru şekilde uyum sağlar, bu durum  daha güvenilir bir tahrik sağlar.

Zincir Dişlisinin Avantajları:

1. Yüksek Tork İletimi:

Zincirli tahrik sistemleri,  esas itibariyle yüksek tork iletimine uygundur. bu durum, ağır makine parçalarının çalıştırılmasında ve büyük yüklerin taşınmasında büyük avantaj sağlar.

2. Düşük Hızda Yüksek Verimlilik:
   Zincir dişlileri, özellikle düşük hızlarda verimli çalışır. Yüksek hızlarda zincirler esneyebilmekte veya gerginlik kaybı yaşayabilmektedirler, ancak düşük hızlarda yüksek tork iletimi sağlanabilmektedir.
3. Daha Az Kayma ve Güvenilirlik:
   Zincirli sistemler, dişli çarklar arasındaki kaymayı minimize eder. Diğer tahrik sistemlerine (örneğin kayış tahrikleri) kıyasla, zincirlerin kayma oranı çok düşüktür ve bu da daha güvenilir bir güç iletimi sağlar.
4. Dayanıklılık:
   Zincir dişlileri dayanıklıdır ve genellikle uzun ömürlüdür. Tahrik diş zincirlerinin ömrü, doğru bakım yapıldığı sürece oldukça uzundur.
5. Kompakt Yapı:
   Zincirli diş tahrik sistemleri, genellikle çok fazla alan kaplamaz. Bu da onları kompakt alanlarda kullanılan sistemler için uygun hale getirir.

Dezavantajları:

1. Bakım Gereksinimi:
   Zincirli tahrik sistemleri, düzenli bakım gerektirir. Zincirlerin gerilmesi, yağlanması ve dişlilerin düzgün çalışması için periyodik bakım yapılması gerekir.
2. Sesli Çalışma:
   Zincirli tahrik sistemleri, dişli çarklarına göre daha gürültülü çalışabilir. Bu, özellikle sessiz çalışma gereksinimi olan uygulamalarda bir dezavantaj olabilmektedir.
3. Aşınma:
   Zincirler ve dişliler zamanla aşınabilir. Aşınma, zincirli sistemin verimliliğini azaltabilir ve bu da sistemin ömrünü kısaltabilmektedir.
4. Esneme:
   Zincir zamanla esneyebilir ve bu da tahrik sisteminin verimliliğini etkileyebilmektedir. Bu nedenle, zincirin gerginliği sürekli olarak izlenmelidir.

Zincir Dişlisinin Kullanım AlanlarıH2:

1. Otomotiv Endüstrisi:

Zincir dişlileri, özellikle motorlar, şanzımanlar ve taşıma sistemlerinde kullanılmaktadır. Zincirli tahrik sistemleri, araçların güç aktarım mekanizmalarında yaygın olarak tercih edilmektedir.

2. Motosikletler ve Bisikletler:

Bisiklet ve motosikletlerde de, zincir dişlileri tahrik sisteminde kullanılmaktadır. Özellikle motosiklet arka tekerleklerine güç iletmek ve dönme için zincirli dişli sistemleri oldukça yaygındır.

3. Endüstriyel Makineler ve Konveyörler:

Zincir dişlileri, büyük endüstriyel makinelerde ve konveyör sistemlerinde de kullanılmaktadır. Ayrıca yük taşımada, yüksek tork gereksiniminde ve doğrusal hareketin iletilmesinde de zincirli tahrik sistemleri tercih edilmektedir.

4. Tarım Makineleri:

Tarım makineleri, özellikle balya makineleri veya ekipmanlar gibi büyük makinelerde, yüksek tork iletimi için zincirli tahrik kullanılır.

5. Yük Asansörleri ve Endüstriyel Taşıma Sistemleri:

Zincirli dişliler, yüksek kapasiteli yük taşıma sistemlerinde, yük asansörlerinde ve çiftlik makinelerinde sıklıkla kullanılmaktadır. Bu sistemler, torkun doğru şekilde iletilmesini gerekliliğini yerine getirmektedir.

 Teknik Detayları ve Zincir Dişli ÖrneğiH3:

Zincir dişliler genellikle az ve öz bir şekilde aynı eksende çalışan birbirinden uzak iki mili döndürmek için zincirin üzerine sarılan bir iletim mekanizmasıdır.Zincir dişliler esas olarak iki bakla arası mesafe ile değerlendirilmektedir.Biz bunu adım diye adlandırırız.

Örnek:

Adımı:1/2 (modül)                                Ø= 180/Z =Sin                 180/30=6

Z=30                                                      Ø=t(adım)/ Sin                Ø=12,70 / Sin.6 =121,50mm

Ø=121,50 mm                                      25,4 / 2 = 12,7 (t)

Bazı Zincir dişli çeşitleri:

Tek sıra zincir

Standart zincir

Paslanmaz malzeme

Sonuç İtibariyle Zincir dişli:

Zincir dişlileri, yüksek tork ve düşük hız iletimi gerektiren birçok endüstriyel uygulamada rulmanlar yardımı ile yaygın olarak kullanılan bir dişli türüdür.  Yüksek verimlilik, dayanıklılık ve güvenilirlik sağlarken, doğru bakım ve gerginlik kontrolü ile uzun ömürlü çalışabilmektedirler. Ancak, gürültü ve bakım gereksinimleri gibi bazı dezavantajları da bulunmaktadır. Sonuç olarak endüstriyel makineler, taşıma sistemleri, motosikletler ve diğer araçlar zincirli dişli tahrik sistemlerini verimli şekilde kullanmaktadır.

Zincir dişlisi – Vikipedi

Alican Dişli